Limburg

In Limburg zijn prehistorische vuursteenmijnen gevonden. Dit Limburgse vuursteen kom je in heel Nederland tegen. In de Noordelijke delen van het land heeft de dikke ijslaag uit vroegere ijstijden het vuursteen in de boden zo samengedrukt, dat er allemaal barsten in zijn ontstaan. Hierdoor is het niet geschikt om grotere voorwerpen van te maken, Hiervoor werd b.v. steen uit Limburg gehaald. Dit vuursteen heeft een licht grijze kleur. Tussen Rijckholt en Sint Geertruid in Nederland, bevindt zich een vuursteenmijn waar tussen 3950 voor Christus en 2650 v.Chr. vuursteen is gedolven.

Denemarken

Deze hele donkere vuursteen komt van Falstereiland in Denemarken. Over heel Noordwest Europa kom je in de bodem vuurstenen voorwerpen tegen die gemaakt zijn van dit Deense vuursteen. Er was schijnbaar een soort handel in vuursteen…

Helgoland

Deze rode vuursteen komt ook uit Denemarken. Deze typische kleur wordt alleen gevonden in helgoland. Deze foto laat een half-fabrikaat bijlkop zien. De bijl is dus niet helemaal af. Hij is gevonden samen met allerlei andere voorwerpen gemaakt van dezelfde Helgolandvuursteen.

Grand Pressigny

In het Franse Grand Pressigny wordt een honingkleurige vuursteen gevonden. Schijnbaar werd er niet alleen uit het noorden vuursteen gehaald maar ook uit het zuiden.

Van ver weg

Deze dolk is namelijk gevonden in Eext maar is gemaakt van Grand Pressigny vuursteen.

Bergerac

Het vuursteen dat in Bergerac wordt gevonden heeft een veel lichtere kleur met mooie roze tinten.

Dichterbij

Al komt het vuursteen van deze in Drenthe gevonden bijltjes van minder ver. Waarschijnlijk komt dit vuursteen uit Limburg of Noord-Belgie. De vuursteenmijnen te Spiennes zijn het grootste en oudste complex van vuursteenmijnen in Europa. Er zijn echter in Tsjechische mijnen gevonden van wel 9400 jaar oud!

Verschillende voorwerpen

Men maakte niet alleen bijlen en dolken, maar veel verschillende voorwerpen, elk met een specifiek doel. In Wilhelminaoord zag ik dit kleine overzicht van allerlei verschillende voorwerpen van vuursteen uit verschillende prehistorische perioden.

Vuistbijl

De eerste mensen in onze streken waren de neanderthalers. Zij maakten o.a. vuistbijlen van vuursteen. Deze vuistbijl uit Anderen is hier een mooi voorbeeld van. De naam zegt het al, je hield dit voorwerp in je vuist. het is een soort prehistorisch zakmes…

Microlieten

De kleine stukjes vuursteen worden microlieten genoemd. Vooral in de middensteentijd worden deze kleine stukjes gemaakt.

Spitsen en schrabbers

Naarmate de eeuwen voorbij gaan, leert men steeds meer over het bewerken van vuursteen en begonnen vormen van voorwerpen te veranderen. Aan de vorm van een vuurstenen voorwerp ziet een archeololoog uit welke periode het voorwerp stamt. Deze spitsen en schrabbers komen uit de Hamburgcultuur (13.500-11.100 BC).

Pijlpunten

Deze pijlpunten komen uit de latere klokbekercultuur (ca. 2800 – 1900 BC) en zijn in onze moderne ogen al meer herkenbaar als pijlpunten.

Levende geschiedenis

Naast de archeologische vondsten en reconstructies hebben ook vele experimenten meer inzicht gegeven in het bewerken van vuursteen. Er zijn een aantal mensen in nederland die met vuursteen werken en prachtige replica’s maken. Ook geven sommige mensen demonstraties vuursteen bewerken.

Demonstratie

Tijdens zo’n demonstratie (van Ton van Grunsven) in het Drents Museum is deze foto gemaakt. Ton geeft met zijn hand aan waar hij verwacht een scherf af te slaan.

Kling

Door met een klopsteen een harde klap te geven op de vuursteenkern, slaat hij er een kling af. De kling komt precies daar los van de kern waar Ton had voorspeld.

Vuursteenbewerker Ton aan het werk tijdens de opendag van Buitencentrum Wilhelminaoord 2008.

Wij gaan hier geen cursus vuursteenbewerken geven. Onze kennis hierover is niet groot genoeg en er zijn anderen die dit veel beter kunnen.

Er zijn erg veel filmpjes te vinden op you tube over het bewerken van vuursteen, vooral in het Engels. Bij de links staat een link naar 1 filmpje. Als je daarna op you tube verder zoekt op de woorden ‘flint napping’ kom je een wereld van filmpjes tegen waarop mensen verschillende aspecten van het vuursteenbewerken demonstreren.

Limburg

In Limburg prehistoric flintmines have been discovered. Tools made of this Limburg flint are found through out the Netherlands. In northern parts of the Netherland the icelayers from the last iceages had cruched the flint and left it unsuited for larger tools. For these larger tools, the Limburger flint was used. This flint has a very distinctive gray colour. Between the towns Rijckholt and Sint Geertruid in the netherlands a flintmine was found where flint was mined between 3950 B.C. and 2650 B.C..

Danmark

This much darker cloloured flint is found on Falsterisle in Denmark. Throughout all of North-West Europe object have been found made from this Danish flint. Obviously there was some serious trading going on.

Helgoland

This red flint is also found in Denmark, this typical colour is found only in Helgoland. This picture shows a half-finished axe-head. It was found in the Netherlands as part of a larger flint depot. All objects found with this axe-head were also made of Helgolandflint. It is on display in the Drents Museum in Assen.

Grand Pressigny

In the French Grand Pressigny a honeycoloured flint is found. Flint was not only transported and traded from the North to the South but also the other way around.

From far away

French flint is also found in the Netherlands. This dagger for example was found in the Dutch village of Eext but was made from Grand Pressignyflint.

Bergerac

The flint found in Bergerac has much more lighter colours including beautiful pinks hues.

Closer

These little axeheads were made from flint that came from Limburg or Northern Belgium. The flintmines of Spiennes were long considered to be the largest and oldest complex of flintmines in Europe, about 6000 years old. Recently in the Chech republic flintmines were found that were moch older, 9400 years old.

Different objects

Not only did early man make daggers and axe-heads from flint but a large veriaty of object, all with ther own specific use. In Wilhelminaoord (The Netherlands) I saw this summary of flint objects from different prehistoric periods.

Fist hatchets

The first people to live in the Netherlands were the Neanderthalmen They made fist hatchets from flint like this one, found in Anderen is a beautiful example. like the name suggests, you are suppose to hold it in your vist and use it as a knife.

Microlites

These small pieces of flint are called microlites. They were made in the mesolithicum, the middle stone-age, about 8000 years ago.

Tips and scrapers

As the centuries past, people learned more and more about working flint and the shape of objects slowly begins to change. The shape of an flintobject tells the archeologist during wich timeperiode the object was made. These were made by people from the Hamburg Culture (13.500-11.100 BC).

Arrowheads

These arrowheads were made by people of the late Beaker Culture (ca. 2800 – 1900 BC) and are in our eyes more recognizable as arrowheads.

Living history

Besides the soil finds and reconstrucions based on them, we also depend on the field of experimental archeology to give us a better idea of what live was like in these prehistoric times. Many experiment have braoden our insight in flintworking. There is a small number of people in the Netherlands who work with flint and make beautiful replical’s Some of them give dominstrations and classes in flint napping as it is called.

Demonstration

During such a demonstration (by Ton van Grunsven) in the Drents Museum these pictures were made. Ton is using his hand to indicate where he expects a blade to break of the larger flint..

Blade

By using a rock beat he stikes the larger flint. The blade comes of the flintcore just as he predicted.

Flintnapper Ton working at the Buitencentrum Wilhelminaoord 2008.

We are not going to give a class in flint napping. We don’t have sufficient knowledge and others have already done a better job at this then we would.
There are loads of films on you tube where people demonstrate various aspects of flint napping. Underneath there is a number of links that includes 1 such film. If you search for more films on you tube (search for ‘flint napping’) you will find them..